Wat is een traumahelikopter?

Een traumahelikopter is een helikopter, ook wel lifeliner genaamd, die het mogelijk maakt om een medisch team snel naar een medisch situatie te brengen zoals een ongeval. Naast de traumahelikopter bestaat er ook de ambulancehelikopter. In dit artikel vindt je meer informatie over de traumahelikopters en ambulancehelikopters.

In Nederland beschikken we over 4 actieve traumahelikopters (lifeliners), deze zijn gestationeerd in Amsterdam, Rotterdam, Groningen en Nijmegen. Deze helikopters bestrijken elk hun eigen gebied. Meer daarover verderop in dit artikel. Let wel, er zijn totaal 6 traumahelikopters waarvan er altijd 4 actief zijn. Gedurende het jaar kunnen er heli-wissels plaatsvinden als bijvoorbeeld de ene helikopter voor onderhoudsbeurt moet en dan andere van de reservebank operationeel wordt. De helikopters hebben dagelijks onderhoud nodig maar ook eens in de zoveel tijd een onderhoudsbeurt die enkele weken duurt. Verder wisselen de traumhelikopters regelmatig van standplaats.

Wie zitten er in de traumahelikopter?

De bemanning van een traumahelikopter bestaat uit het Mobiel Medisch Team (MMT) die in staat is om in kritische situaties op te treden. In tegenstelling tot wat veel mensen denken wordt een patiënt meestal niet vervoerd met de helikopter maar met een gewone ambulance. Het gaat vooral om het uitvoeren van medisch handelingen op de locatie. Dat kan, doordat er, in tegenstelling tot het team van een ambulance, bij een Mobiel Medisch Team ook een gespecialiseerde arts aanwezig is.

Het Mobiel Medisch Team bestaat uit helikopter met Piloot, Verpleegkundige, Arts. Meer over elke van deze functies hieronder.

Piloot

De helikopterpiloot draagt de verantwoordelijkheid voor het luchtvaartuig en zorgt voor het vervoer van de arts en de verpleegkundige naar locaties waar dringende medische hulp nodig is. Het is belangrijk op te merken dat de piloot geen medische achtergrond heeft. Zodra de helikopter op de inzetlocatie is geland, blijft de piloot bij het toestel. In bepaalde gevallen biedt de piloot ondersteuning aan de arts en verpleegkundige ter plaatse, zoals het ophalen van benodigde apparatuur of het assisteren bij het omhooghouden van een infuuszak. De politie neemt dan de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de helikopter over.

MMT-verpleegkundige

De Mobiel Medisch Team (MMT)-verpleegkundige is naast deze functie ook bemanningslid van de helikoptercrew. De verpleegkundige assisteert de piloot tijdens de vlucht o.a. met betrekking tot de navigatie. Dit bemanningslid heeft daar dan ook een opleiding in luchtvaartcommunicatie en navigatie gevolgd. De verpleegkundige is volwaardig ambulanceverpleegkundige of heeft een opleiding met subspecialisatie SpoedEisende Hulp (SEH).

MMT-arts

De Mobiel Medisch Team (MMT)-arts is de drijvende kracht achter de inzet van de traumahelikopter. Hiermee wordt de zorg die normaal in het ziekenhuis pas kan worden geboden al op de incidentlocatie beschikbaar. De arts is meestal een anesthesioloog of traumachirurg. Deze arts is in staat om direct de vitale functies van slachtoffers te stabiliseren. De arts is daarnaast verantwoordelijk voorde communicatie met de meldkamer ambulancezorg.

Toch met de auto?

Elk Mobiel Medisch Team (MMT) beschikt naast de Traumahelikopter ook over een ambulance, de MMT-auto. De inzet van de MMT-auto wordt gedaan wanneer vliegen onmogelijk is vanwege slechte weersomstandigheden, zoals dichte mist of laaghangende bewolking. Daarnaast komt de auto van pas als de helikopter aan de grond moet blijven vanwege technische problemen, of als het MMT met de auto sneller ter plaatse kan zijn dan met de helikopter. Een situatie waarin de auto vaak wordt ingezet, is wanneer de incidentlocatie in de buurt van de thuisbasis is en/of er op de locatie zelf beperkte mogelijkheden zijn om de helikopter veilig te laten landen. Zo draagt de MMT-auto bij aan de flexibiliteit en efficiëntie van de medische hulpverlening, ongeacht de omstandigheden.

Inzet traumahelikopter

Een traumahelikopter wordt ingezet bij vitale dreiging maar er is ook inzet in de volgende situaties:

• Ernstig (verkeers)ongeluk
• Aanrijding met hoge snelheid
• Val van hoogte
• Meerdere ernstige slachtoffers
• Onderkoeling
• Schiet- of steekverwondingen
• Verbranding
• Verdrinking
• (Te) lange aanrijdtijd van de ambulance
• reanmatie van een kind
• bedreigde luchtweg

Wat kost een traumahelikopter?

De traumahelikopter die in Nederland wordt gebruikt is van het type Airbus Helicopter EC-135 (H135) De aanschafprijs van deze 2-motorige helikopter is ongeveer 3 miljoen euro.

De ambulancehelikopter, die wordt ingezet voor de waddeneilanden is van het type Airbus Helicopter H145 deze kost tussen de 6 en 7 miljoen euro.

Wat het onderhoud van de ambulance- en traumahelikopters precies kost hangt af van het aantal vlieguren. Bij ongeveer 450 vlieguren per jaar zijn de kosten als volgt opgebouwd:

• Vaste kosten: 165.000 euro
• Variabele kosten (slijtage, verbruik, onderdelen, brandstof) 450.000 euro

De totale onderhoudskosten zijn dan per helikopter per jaar 615.000 euro.

De totale kosten

De totale kosten per jaar van het onderhouden van een traumaheli, afschrijving, artsen, piloten en ander personeel, gebouwen en dergelijke is becijferd op 8.000.000 euro. Dit is bijvoorbeeld terug te vinden in het jaarverslag uit 2022 van het UMC Groningen.

Wat kost een traumahelikoptervlucht?

Een leuk weetje: De vluchtactiviteiten van de traumahelikopter worden ook wel aangeduid als HEMS, een afkorting voor Helicopter Emergency Medical Services. Maar wat hoe duur is een traumahelikopter vlucht.

Iedere traumahelikopter vliegt 1500 retourvluchten per jaar. De totale operationele kosten zijn 8.000.000 euro (2022). Moet een traumahelikopter uitrukken, dan zijn de kosten 5500 euro.

Moet je met de ambulancehelikopter van een eiland naar het vaste land worden vervoerd, dan zijn de totale kosten 22000 euro volgens dit artikelkopje. Heli-ambulance vanaf eilanden kost 21.700 volgens de Leeuwarder Courant. Waarom dat zoveel duurder is komt omdat een ambulancehelikopter slechts 5000 kilometer per jaar vliegt en maar 80 retourvluchten uitvoert.

De kosten van een traumahelikopter vallen onder de basisverzekering van de patiënt in kwestie. De kosten van een vlucht worden dus door de zorgverzekeraar vergoed.

Wat is het verschil tussen traumahelikopter en ambulancehelikopter?

Hoe zit het eigenlijk met het verschil tussen een traumahelikopter en een ambulancehelikopter? Op de Waddeneilanden zijn er wel huisartsen en ambulanceposten, maar geen ziekenhuizen. Mocht het nodig zijn dat er een iemand naar het ziekenhuis moet worden vervoerd, dan wordt de ambulancehelikopter gebruikt.

Er staat dag en nacht een ambulancehelikopter klaar op vliegbasis Leeuwarden. De helikopter wordt onderhouden door de ANWB Medical Air Assistance (MAA) en doet de vluchten voor de Regionale Ambulance Voorziening Fryslân. Het idee is simpel: als er op de Waddeneilanden iemand naar het ziekenhuis moet, vliegt die helikopter ze snel over naar het vasteland.

Dus: Wat betreft het verschil tussen een traumahelikopter en deze ambulancehelikopter: een traumahelikopter wordt vaak gebruikt voor echt levensbedreigende situaties, met een heel medisch team aan boord. Onze ambulancehelikopter is meer gericht op het vlot en veilig verplaatsen van patiënten naar het ziekenhuis. Dus, woon je op de Waddeneilanden dan kun je net zo snel naar het ziekenhuis worden vervoerd als iemand die op het vasteland woont.

Leuke weetjes

• Elke traumahelikopter vliegt ongeveer 100.000 kilometer per jaar.
• Elke traumahelikopter maakt per jaar ongeveer 3000 vluchten of 1500 retourvluchten. Dat zijn er ruim 4 per dag!
• Een traumahelikopter is in 2 minuten in de lucht en binnen 15 minuten op bestemming.
• Per 100 inzetten van het Mobiel Medisch Team worden er 5.3 levens gespaard.

Hoeveel traumahelikopters en ambulancehelikopters zijn er?

In Nederland hebben we de beschikking over 2 ambulancehelikopters en 6 traumahelikopters. Deze worden niet allemaal tegelijk gebruikt zoals je eerder hebt kunnen lezen:

De traumaheli’s

De ambulanceheli's

ICAO24 Code

Elke helikopter kan, dat geldt overigens voor alle vliegtuigen, zijn te herkennen aan een zogenaamde ICAO24 code. Deze code wordt uitgezonden door transponder in het toestel. Deze worden bijvoorbeeld gebruikt om vliegtuigen te herkennen met de bekende flight trackers op internet. Voor onze traumahelikopter tracker maken daar ook gebruik van. De hoofdrede van deze code is de vluchtleiding en het uniek kunnen herkennen van het toestel op de radar.

Call sign of roepnummer

Naast de ICAO24 code heeft het toestel ook een call sign, bijvoorbeeld de PH-LLN of PH-TTR. De call sign of roepletters zijn uniek per helikopter en zijn bedoelt voor radioverkeer. Roepletters voor Nederlandse vliegtuigen beginnen altijd met de letters PA tot en met PI. Lees er hier meer over

Vluchtnummer

Als een traumaheli van standplaats wisselt wordt het zogenaamde flight number bij vluchten ingesteld op de standplaats van de helikopter. Hieronder het vluchtnummer voor elke standplaats:

Waar staan de traumahelikopters

Van de 6 traumaheli’s zijn er altijd 4 actief. Deze zijn elke gestationeerd op diverse plaatsen in Nederland, te weten:

• Lifeliner 1 - Amsterdam op het dak van het Vrije Universitair Medisch Centrum (VUMc)
• Lifeliner 2 - Rotterdam op vliegveld Zestienhoven
• Lifeliner 3 – Nijmegen op militaire vliegbasis Volkel, Noord Brabant
• Lifeliner 4 – Groningen op Groningen Airport Eelde

Deze plaatsen zijn strategisch gekozen zodat elke van de traumahelikopters een evenredig deel van Nederland bestrijkt.

• Lifeliner 1 (Amsterdam) is verantwoordelijk voor de volgende regio´s:
  • Noord-Holland
  • Noord-Utrecht,
  • Flevoland
  • Texel
  • Binnen Amsterdam wordt het MMT-voertuig gebruikt.
• Lifeliner 2 (Rotterdam) is verantwoordelijk voor de volgende regio’s:
  • Zeeland,
  • Zuid-Holland,
  • West-Brabant
  • Zuid-west Utrecht
• Lifeliner 3 (Nijmegen) is verantwoordelijk voor de volgende regio’s:
  • Oost-Brabant,
  • Gelderland,
  • Noord-Limburg,
  • Zuidoost-Utrecht.
  • Tevens doet de heli ook dienst in de regio rondom de Duitse plaats Kleef
• Lifeliner 4 (Groningen) ) is verantwoordelijk voor de volgende regio´s:
  • Groningen
  • Friesland
  • Drenthe
  • Delen van Overijssel.
  • Tevens wordt er in samenwerking met ADAC gevlogen op grensgebieden met Duitsland. Op dit station staat tevens een MMT voertuig.

Wie is verantwoordelijk voor de ambulance helikopter en traumahelikopters?

De ANWB Medical Air Assistance is verantwoordelijk voor de inzet van de helikopters sinds 1995. Meer informatie is te vinden op de website van de ANWB.

Foto's van de verschillende Traumahelikopters

Hieronder een foto van elke traumahelikopter die wij tegen kwamen tijdens onze nieuwsverslaglegging. Met dank aan AS Media.

PH-DOC

PH-HVB

PH-LLN

PH-MAA

PH-TTR

PH-UMC

Ambulancehelikopter: PH-OOP

Zien waar de traumaheli's en politiehelikopters zijn en waar ze naar toe gaan? Dan is deze app wat voor jou! De 112 Traumheli NL app. Er is zowel een app voor Android als voor iOS smartphons beschikbaar.

Met de apps ontvang je een alerts als er een traumaheli wordt opgeroepen, opstijgt, land of overvliegt. Op een kaart kun je live zien waar de traumheli's vliegen. Er is gedetaileerde vluchtinformatie beschikbaar zoals hoogte, snelheid en bestemming.

Traumhelikopter in de buurt? Dan krijg je direct een pushbericht. De berichten komen zonder vertraging op jouw smartphone terecht.